Govert Jan Bach over Maarten Luther en Johann Sebastian Bach

Dit luisterboek bestaat uit twee delen.

Het eerste deel gaat over de kerkhervormer Maarten Luther (1483-1546). Het beschrijft zijn levensloop, zijn religieuze standpunten en hoe Luther muziek toepaste om zijn geloofsleer te onderwijzen en te verbreiden. Ook wordt beknopt verteld hoe Luther een woordvoerder en icoon van de Reformatie werd en hoe daaruit de Lutherse kerk ontstond. Niet te ontkennen valt dat Maarten Luther de wereldgeschiedenis een scherpe wending gaf toen hij, op 31 oktober 1517, de misstanden in de rooms-katholieke kerk aan de orde stelde. Met deze actie, die in de zestiende eeuw niet zonder gevaar voor leven en goed kon worden ondernomen, wist hij de indertijd al werkzame kritische krachten in Europa te mobiliseren. Maarten Luther werd er ongevraagd het heldhaftig middelpunt van. Het bracht hem veel aanzien en enorme veranderingen in zijn persoonlijk leven. Helaas zou hij aan het eind van zijn leven enkele misstappen begaan waarbij hij grenzen verregaand overschreed. Vaak blijft op de achtergrond dat Luther niet alleen hervormer was, maar ook een grote taalbegaafdheid bezat en zeer muzikaal was. Muziek zou zijn leven lang een trooster en trouwe metgezel zijn. In het eerste deel zal daar nader op worden ingegaan.

Deel 2 gaat over Johann Sebastian Bach, die tweehonderd jaar later leefde. Voor hem was Luther van jongs af aan van het grootste belang en dat zou hij ook zijn leven lang blijven. De talloze liefhebbers van de Matthäus Passion zijn vaak onbewust vertrouwd met de teksten van Luther, want zijn interpretatie van de Bijbel komen we daar in elk bijbelrecitatief tegen. Er weinete bitterlich of Warum hast du mich verlassen zijn niet zomaar vertalingen, het zijn vertolkingen zoals alleen Luther die maakte: fysiek, beeldend en muzikaal. Als Bach er tweehonderd jaar later mee aan het werk gaat zijn ze in tekst en concept nog altijd door en door Luthers. In alle kerkmuziek van Bach is Luther constant aanwezig en zonder Luther zou Bach niet de componist zijn geworden zoals we hem nu kennen. Orgelkoraal, passiemuziek of cantate: geen Bach zonder Luther.

Inhoud
Deel 1: Maarten Luther
Luther en Bach - Inleiding - Ein feste Burg ist unser Gott
Hoofdstuk 1 Knoten in der Seele - Luthers jeugd
Hoofdstuk 2 Geen Luther zonder Erasmus
Hoofdstuk 3 Uit diepe nood gered
Hoofdstuk 4 Wittenberg, Worms en de Wartburg
Hoofdstuk 5 De talige Luther
Hoofdstuk 6 De Wittenberger - Nachtigall
Hoofdstuk 7 Een stervende zwaan

Deel 2: Johann Sebastian Bach
Hoofdstuk 8 Tweehonderd jaar na Luther
Hoofdstuk 9 Geboren aan de voet van de Wartburg
Hoofdstuk 10 De jonge Bach
Hoofdstuk 11 De middelbare Bach
Hoofdstuk 12 De 'late' Bach