Doorgaan naar inhoud

Gesigneerd meesterwerk Hugo Claus duikt na 33 jaar op bij De Slegte


16 Augustus 2019

ANTWERPEN - 33 jaar nadat Hugo Claus in een exemplaar van zijn meesterwerk ‘Het Verdriet van België’ een opdracht had geschreven voor Bob Cools, kreeg de oud-burgemeester van Antwerpen het boek woensdagvoormiddag plechtig overhandigd. Dat gebeurde op het Schoon Verdiep van boekhandel De Slegte op de Wapper door Claus-kenner Kris Landuyt.

“Ik heb nooit van het bestaan van dat boek geweten”, zegt Bob Cools (85), die duidelijk verguld is met het cadeau. “Misschien heeft iemand uit Claus’ entourage het verdonkeremaand, er hingen altijd veel jongelui rond de schrijver.”
De oud-burgemeester herinnert zich hoe hij hier enkele jaren geleden een boek kocht dat hij zelf had geschreven en waarin hij een opdracht voor oud-gouverneur Andries Kinsbergen had gepend. “15 euro heb ik daar nog voor betaald”, lacht hij.
Hoe dit exemplaar van Het Verdriet van België bij De Slegte verzeilde, kan Kris Landuyt niet zeggen. “Dat is beroepsgeheim, maar ik kan wel vertellen dat er niks malafide aan de hand is. In ieder geval doet het me veel plezier om u dit boek, 33 jaar na datum eindelijk te mogen aanbieden.”

Oud-burgemeester Bob Cools krijgt het boek overhandigd door Claus-kenner Kris Landuyt in De Slegte. Foto: Joris Herregods

Vogelen

Claus’ opdracht is niet gedateerd, maar ze staat in een elfde druk van Het Verdriet van België, wat de Claus-kenner doet besluiten dat ze in 1986 geschreven is, in het vierde jaar van Cools’ burgemeesterschap . Het exemplaar is in uitstekende staat, ongelezen, zo lijkt het wel. “Zoals veel exemplaren van Het Verdriet”, lacht de hoofdantiquair van De Slegte. “Het boek is veel verkocht, maar veel minder gelezen.”

Bob Cools heeft het wél gelezen. Sterker, hij heeft zijn eigen – ongesigneerde – exemplaar bij. Het staat vol aantekeningen. “Weet gij waar Het Verdriet in de titel op slaat?” vraagt de eerste burgemeester van het gefuseerde Antwerpen aan Kris Landuyt. Het antwoord wacht hij niet af. “Mensen denken dat het over de collaboratie gaat, maar dat klopt niet.” Zijn pretogen blinken, hij wacht even voor het dramatisch effect en zegt dan: “Het gaat over vogelen!” Wanneer hij de verbaasde blikken ziet, bladert hij meteen naar pagina 534 en leest voor als een volleerd orator, als was hij Claus zelf: ‘Was vogelen niet waar de meeste mensen mee bezig waren, geacht werden dag en nacht in hun gedacht mee bezig te zijn, kwam daar het grote verdriet niet van, en af en toe wat contentement?’ Cools slaat het boek weer dicht en glundert. “Ziet ge wel. Vogelen!”

Het gesigneerde boek. Foto: Joris Herregods

Bevoorrechte getuige

Hugo Claus, een geboren Bruggeling die in Antwerpen onder andere op de Stadswaag en in de Kammenstraat woonde, en Bob Cools hebben elkaar vele malen ontmoet. Bij een van de belangrijke gebeurtenissen uit het leven van de schrijver was de burgemeester zelfs de bevoorrechte getuige. “Ik heb hem in 1993 in de trouwzaal van het Stadhuis in de echt verbonden met Veerle De Wit”, vertelt hij. “Ik had de gewoonte om tijdens die plechtigheden iets te vertellen over astrologie en ik had ontdekt dat zij volgens de Chinese dierenriem allebei draken waren. Toen ik daarover begon, draaide Hugo zich om naar zijn gasten, stak zijn armen in de lucht en riep uit: ‘Mensen, wilt ge nu wat weten? Hij heeft me net een draak genoemd.’”

Tijdens zijn twee ambtstermijnen was Bob Cools ook bevoegd voor Cultuur. “Niemand anders wilde dat doen”, vertelt Cools, die ook een volledige knipselmap over Claus heeft meegebracht. “In die hoedanigheid heb ik Claus drie keer uitgenodigd enkele gedichten te komen voordragen in het Cultureel Centrum van Berchem. Na afloop van een van die gelegenheden kwam hij naar mij en zei: ‘Meneer de burgemeester, kunt u me dan nu meteen betalen?’ Ik zei: ‘Maar meneer Claus, zo werkt de stad niet. Dat gaat allemaal officieel, via de administratie. Dat kan nog wel even duren.’ Maar hij bleef aandringen. Zelf had ik niet genoeg cash op zak, dus heeft mijn medewerkster ook moeten bijleggen om Claus uit te betalen. Hij gaf dat geld meteen door aan een van de jongelui uit zijn entourage, die eruitzag alsof hij dringend wat geld kon gebruiken.”

Zeldzame topstukken

Bob Cools ontmoette Claus vooral als toneelauteur in de kringen van de toenmalige KNS. Hij heeft slechts een paar werken van Claus in zijn ongeveer 4.000 volumes tellende boekenkast, waaronder nu dus twee exemplaren van Het Verdriet van België. Als hij die bescheiden Claus-verzameling wil aanvullen, kan dat bij De Slegte.

“Ik streef ernaar om van elk van zijn werken minstens één exemplaar in huis te hebben”, zegt Kris Landuyt, die het werk van Claus al twintig jaar verzamelt en het laatste decennium voor zijn dood in 2008 ook vaak met hem samenwerkte. “In de reguliere boekhandel vind je niet meer zo veel van zijn werken. Dus moet je op de tweedehandsmarkt zijn, zeker voor zijn gedichtenbundels en toneelstukken. We hebben ook geregeld handschriften en tekeningen van Claus in de aanbieding.”

Op dit ogenblik is het topstuk een exemplaar van Claus’ tweede gedichtenbundel, Registreren, uit 1948. “Ik kocht het van Cees Nooteboom”, zegt Landuyt die eerder ook twee Cahiers over het werk van Claus uitgaf in samenwerking met het Hugo Clauscentrum van de UAntwerpen en meewerkte aan de ultieme bibliografie van de schrijver. “Registreren is zeer zeldzaam, omdat in plaats van de volledige naam alleen de initialen H.C. op de kaft staan. Daardoor hebben wellicht veel mensen het bundeltje achteloos bij het oud papier gegooid. Je kunt het exemplaar bij ons kopen voor 4.500 euro.”

Dat is net iets te veel voor Bob Cools, die in de plaats dan maar een rondje betaalt in de Bistro naast De Slegte. Een bijzonder boek met een bijzondere opdracht rijker.

Bron: gva.nl